Tüketici Finansmanı ile İlgili Sorularınız – 9

Sizlerden gelen sorulara yanıt vermeye devam ediyoruz. Daha önce KKB, kara liste ve Merkez Bankası ile ilgili soruların büyük bölümüne cevap verdiğimizden, bu ay diğer konularla ilgili soruları yanıtlayamayı tercih ettik. Sorularınızı yöneltmeden önce, daha önceki soru-cevap yazılarımıza göz atmayı unutmayın.

1.“2007 yılında T.Halk Bankası’nın bir şubesinden o tarihte 65 yaşında olan bir vatandaşa kefil oldum. Bir yıl sonunda borçlu vefat etti. Biz kalan kredi borcunu sigorta karşılar beklerken, kefil olarak beni takibe verdiler. O zaman geriye kalan borç 2000 TL civarıydı. Bu paranın sigortalı neden olmadığını sorduğumda sigorta yapılmamış denildi. Daha sonra aynı şubeye yaptığımız itiraz sonucunda ölüm evraklarını istediler ve verdik. Bizim borcumuz 860 TL’ye düştü. Bunun nedenini sorduğumuzda sigortanın bir yıllık priminin ödendiğini, diğer yılların primlerinin borçlu tarafından yatırılmadığı gibi sudan sebeblerde beni icraya verdiler. BDDK’ya başvurdum, konunun tüketici mahkemeleri ile hallolabileceğini bildirdiler. Benim nasıl bir yol izlemem lazım?“

Siz olay mahkemeye intikal etmeden yapabilecekleriniz konusunda zaten elinizden geleni yapmışsınız. Borç tutarında indirime gidilmesinden anladığımız kadarıyla süreçte bankanın da hatası bulunuyor. Yasal olarak haklarınız konusunda bir avukata danışmanız daha uygun olacaktır, ancak kefil olduğunuz kişinin takip eden senelerde poliçesini yenilemeye gitmemesi konusunda banka size bir bildirimde bulunmamış. Bu bildirimde bulunsaydı kredi sahibi ile görüşüp bu mağduriyete mani olabilecekken konuyla ilgili müteselsil kefil olarak mağduriyet yaşamışsınız. Bu konuyu bir kere de ilgili bankanın teftiş kuruluna bu şekilde anlatarak şansınızı deneyebilirsiniz. Bunun yanısıra tüketici dernekleri de bu tür nispeten daha küçük borçlarda tüketicilere ihtiyaç duydukları hukuki destek sağlayabiliyorlar. Bizim baktığımız açıdan, burada bankanın sizi bilgilendirmede kusur işlemesi söz konusu ama bunun yasal bir değeri olup olmadığını konunun uzmanı hukukçulardan öğrenebilirsiniz.

2. “Dün Ziraat Bankası’na 2500 liralık kredi için başvuruda bulundum, onaylanmadı. Sebep olarak ayrı yaşadığım eşimin kredi kartına kefil olduğum söylendi. Ben eşimin hiç bir kartına kefil olmadım. Ben de banka emeklisiyim.Eşler zaten kredi kartlarına kefil olamazlar. Kbb sorgusunda eşimin 6000 liralık borcu çıkmış. Fakat biz beraberken eşim kendi kartlarına bağlı 2 ek kart çıkarmıştı. Ben de bunları kullanmadığım için iptal ettirmiştim. Beniö hiç bir bankaya borcum yok. Bu durumda haksız yere mağdur oldum.Yapabileceklerimi lütfen bana açıklarmısınız. Zaten ben gerçekten eşimin sorunlu kartına kefil olsam, bu geçen zaman içinde bana ulaşmaları gerekırd, Öyle bir şey de olmadı.”

Sizin de bahsettiğiniz gibi bir kefalet söz konusu olmadığına dayanarak, bankanın teftiş kuruluna (kefil olarak imza atmadığınızı da dile getirerek) bu konuda kendinize haksızlık yapıldığına ve bu mağduriyetin giderilerek ilgili KKB ve Merkez Bankası kayıtlarının düzeltilmesini talep ettiğinize dair yazılı olarak başvurmanız gerekir. Eğer bir ek kart söz konusuysa, kartları iptal ettirdiğiniz tarihle kart sahibinin hakkında başlatılan takip tarihleri arasında hangisinin önce olduğunu tespit edebilirseniz, bunu da dilekçenizde belirtiniz. Bu konuda banka teftiş kurulunun olumlu cevap dönmemesi durumunda yine aynı detayda anlatarak BDDK’ya başvurabilirsiniz.

3. “Protosto olmuş senedin merkez bankası kaydından silinmesi için bankanın senet başına 42 TL ücret istemesi yasal mıdır?”

Protestolu senetlerin süreçleri hakkında bilgimize tavsiye verecek seviyede güvenmemekle beraber bankaların talep ettikleri işlem ücretleri hakkında sınırlama olduğunu biliyoruz. Bu işlem ücretinin bankanın işlem listesinde yer alıp almadığını görmek istediğinizi belirtin. Böyle bir ücreti listeyemedikleri taktirde böyle bir ücret talep ettikleri için kendilerini şikayet edeceğinizi söyleyerek şubeyi çok da kızdırmadan sıkıştırmayı deneyebilirsiniz.

4. “Birikimlerimi risksiz ya da az riskle değerlendirmek için hangi yatırım araçlarını (tahvil-bono-fon tipleri vbg.) kullanmalıyım?”

Böyle bir kararda düşündüğünüz risk ve vadenin önemi kritik. İçinde bulunduğumuz dönemde Merkez Bankası’nın faiz indirimleri nedeniyle mevduat, bono, tahvil gibi sabit getirili menkul kıymetlerin getirileri oldukça geriledi. Günümüzde birçok banka tarafından halka arz edilen minimum 6 ay vadeli anapara korumalı veya ana para garantili fonları düşünebilirsiniz. Bu konuda birçok bankanın yatırım uzmanları tarafından verilen ücretsiz hizmetlerden yararlanmanız daha uygun olacaktır.

5. “Bankada bireysel emeklilik paketine başvurdum. Bana kredili mevduat hesabı yapmışlar. Ödeyemeyemedim, banka ödemiş. Nasıl kurtulurum? Benim kendi paramdı bu. Sicilim var mı ?”

Hem bireysel emeklilik paketinden bahsetmişsiniz, hem kredili mevduat hesabından. Sorunun hangisinden kaynaklandığı konusunda net bir mesaj vermemişsiniz. Ancak KMH ile bir sorun yaşadığınız tahmininde bulunarak yardımcı olmaya çalışalın. Bankanın size sözleşme imzalatmadan bir KMH açması olası gözükmüyor. Bu hesaptan düşen tutarların neler olduğunu da bilmiyoruz, bankanın kendi kestiği masraflar ise bu konuda haberiniz olmadan bir kredili mevduat açıldığına dayanarak teftiş kuruluna itirazda bulunabilirsiniz belki. Ancak buradan adınıza yapılan BES katkı payları da düşürülmüşse şansınız azalacaktır. Hakkınızda bu borçla ilgili takip başlatıldıysa uzun vadede kredi başvurularınız konusunda canınız sıkılacaktır. Bahsettiğiniz durum sadece gecikmeyse takibe uğramadan sorunu çözmeniz durumunda bir sene sonra kayıt ile ilgili fazla sorun yaşayamayabilirsiniz. Bize verdiğiniz bilgiler ışığında daha fazla bilgi vermemiz malesef mümkün değil.

6. “İnsan ister istemez birkaç tane kredi kartı sahibi oluyor.Ya bunlar çalınır veya koybolursa! İşte o zaman işi zor. Cüzdanındaki kartların kaç tanesi hangi bankaya ait,o anda üzerinde hangi kartlar vardı acaba, ben bunların müşteri hizmetleri numarasını nereden bulacağım diye düşünüp çabalamaya gerek yok diye düşünüyorum. Benim bir önerim var:Tüm kartların bilgileri tek merkezden idare edilemez mi? Örnek Türkiye’nin her tarafından ulaşılabilen bir numara (444 22 65) yani (444 BA NK) telefon tuşları kişinin aklında kalsın diye ben böyle bir numara düşündüm. Biliyorum bunun için büyük bir veritabanı hazırlanması gerekli ama hiçbirşey başarılamaz değildir. İnsanlar kartları kaybolduğunda veya çalındığında 444BANK yani 4442265 numarasını arayarak tek merkezden işlemlerini yaptırabilmeliler.”

Geçtiğimiz haftalarda Akbank tarafından dış arama yapılarak tarafımıza yapılan bir teklifte buna benzer bir hizmetleri olduğundan bahsedildi. Aylık belli bir ücret karşılığında böyle bir hizmet, ayrıca kart çalınması ve kullanımı durumunda harcama tutarlarını da belli bir tutara kadar teminat altına alıyorlar. Ancak bunun için aylık istenen ücreti, vakanın gerçekleşme olasılığı ile değerlendirek oldukça yüksek bularak reddettik. Bunun yanısıra arama yapan personelin poliçe kapsamını anlatmak yerine satışı gerçekleştirmek motivasyonunda olması da teklifi pas geçmemizi kolaylaştırdı.

Sizin tanımladığınız hizmet ile çok örtüşen uygulama yanılmıyorsak Backup paketleri içerisinde sunuluyor. Ancak Backup hizmetlerinden yararlanmadan önce almayı düşündüğünüz paketin içindeki hizmetleri bir senede kaç defa kullanabileceğinizi de değerlendirmeniz önemli, zira Backup paketlerinin aylık ücretleri senede bir kredi kartı aidatı ödemek istemeyen birçok tüketici için fazla gelebilir.

7. “5 aydır bir firmada çalışıyorum, bugün Garanti Bankası’na kart başvurusunda bulundum, burada yazdığınız yorumları gördükten sonra onaylanmayacağını düşünüyorum. Maaşım 2.000 TL olmasına ragmen, sigortam asgari ücret üzerinden ödeniyor (ve 2 aydır ödeniyor, bu zor koşullarda yüzsüzlük yapıp “neden maaşıma denk gelen primi ödemiyorsunuz?” gibi bir soru da yöneltemiyoruz.) Asgari ücret limitinde bile olsa kredi kartına sahip olmak istiyorum, üniversite yıllarında sahip olduğum university card’ın da ödemelerini geciktirdiğimi düşünürsek, kart almam icin yapmam gerekenleri söyleyebilir misiniz?”

Başvurunuzun onaylanmayacağını kesin bir şekilde söylememiz mümkün değil. Yeni yürürlüğe giren bir yasa gereği belli bir sayı üzerinde kişi çalıştıran şirketlerin maaş ödemelerini bankalar aracılığı ile yatırmak gibi bir yükümlülükleri var. Eğer çalıştığınız şirket maaş ödemelerini banka aracılığı ile yapıyorsa başvurunuzu öncelikle bu bankaya yapmanız olumlu bir etken olabilir. Üniversite yıllarında sahip olduğunuz kredi kartı ile yaşadığınız gecikmeler takip statüsüne geçmediyse başvurunuzun değerlendirmesi aşamasında bir sorun teşkil etmeyebilirler. Burada önemli olan başvuru yaparken kredi kartı gelirinizi belgeleyebildiğiniz kadar talep etmektir. Başvurunuz onaylandıktan üç ay sonra bankanızdan kredi kartınızın limitini arttırması için talepte bulunabilirsiniz.

8. “Benim HSBC’ye 500^TL borcum var fakat işsizlikten dolayı ödeyemiyorum. Bu ayın asgari ücretinide zor zor buldum ne yapmam gerekir? Taksit yapılıyor mu acaba ?”

Hakkınızda takip bulunmuyorsa ve kredi kartınızda gecikme de söz konusu değilse nakit kredi veren bir bankaya başvurabilirsiniz veya borcunuzun olduğu bankayı arayarak bu borcu yapılandırmak istediğinizi söyleyebilirsiniz. Yeni kredi başvurusu yaparsanız kredi maliyetinin yanısıra dosya masrafı ve sigorta gibi ek maliyetler olacaktır. Bunun için öncelikle kartınızın bulunduğu banka ile görüşerek yapılandırma alternatifini değerlendirmelisiniz. Ancak bu tür başvuruları değerlendirip değerlendirmemek her bankanın kendi insiyatifindedir.

9. “Kredi kartımı yapılandırdım, 3-4 taksit ödedim, şimdi ödeme gücüm olmadığından ödeyemiyorum. Şimdi ne olacak ? Bunun hapis cezası var mı ?”

Takip süreci ile ilgili yasal yaptırımlar ve yapılabilecekler hakkında bir avukattan daha doğru cevap alabilirsiniz. Ancak bildiğimiz kadarıyla öncelikle maaşınıza veya eşyalarınıza haciz gelmesi söz konusu.

10. “Benim bazı sorunlarımdan dolayı kredi kartlarımda gecikmeler yaşandı ve sanırım kara listeye girdim. Bunun yanında ödemesi devam eden bir kredi borcu ve ödemesinde zorlandığım için böldürdüğüm kredi kartı borcum var. Ayda yaklaşık 1.100 tl borç ödüyorum ama diğer iki kredi borcumu ödeyemediğimden borcum katlandı. Bu arada maaşım 1850 tl. Ben borçlarımı bir noktada toplayıp biraz da mali durumumu düzeltmek amacıyla 25.000 tl kredi (60 ay) talebinde bulundum, fakat hiçbir banka kabul etmedi ki, ben zaten o kredilerin aylık geri ödemesinin fazlasını zaten 2 kredime ödüyorum. Benim için başvurabileceğim herhangi bir kredi var mı yada nasıl bir yol izlemem gerek ?”

Malesef hiçbir banka, başka bankanın sorun yaşadığı müşterisine kredi vermek suretiyle riskli olduğunu kanıtlanmış müşteriyi kendi portföyüne dahil etmeye kolay kolay cesaret edemez. Bankaların yaptığı işin tabiatına aykırı bir olay bu. İkinci bir konu ise kredi için talep ettiğiniz tutar. 25,000 TL ve gelirinize kıyasla çok yüksek bir meblağ. Herhangi bir teminat (ev ipoteği, mevduat blokajı) göstermeden size böyle bir kredi tahsis edilmesi mümkün gözükmüyor. Maşınızın yüzde 70’i sadece ana parayı ödemek 20 ay sürecek. Bu arada maşınızın yüzde 30′ ile temel ihtiyaçlarınızı gidermeniz için yeterli olup olmayacağı ayrı bir soru işareti. Buna faizleri de eklersek 3 seneyi bile aşan vadelerden bahsediyor oluruz. Böyle bir yapılandırmayı sorunsuz müşteride bile teminat almadan sağlayacak banka zor bulursunuz. Borç yapılandırma için ihtiyaç duyduğunuz kaynağa ulaşmak konusunda öncelikle teminat veya borcunuza bir kefil bulmanız gerekecektir.

Tüm Soru-Cevap yazılarımız için buraya tıklayın.