Birikim yapmanın tüm insanlar için bir yaşam boyu sürmesi gereken disiplin olduğunu her fırsatta dile getiriyoruz. Birikimde amacın olması önemli bir motivasyon sağlıyor. Yakın zamanda birçok okuyucumuz bize birikim yapmak için özellikle iki alternatif arasından hangisini tercih etmeleri gerektiği konusunda yardımcı olmamızı istiyorlar. Biz de bu talepleri kendi deneyimlerimiz çerçevesinde yanıtlamaya çalıştık ve birikim yapma amacınıza dikkat çektik.
Bireysel emeklilik sistemi
Bireysel emeklilik sistemi (BES) birikim yapmak isteyenlerin en çok karşılaştığı alternatif olarak dikkat çekiyor. Bunun en büyük sebebi sektörde çok sayıda BES satış temsilcisinin olması. Aylık gelirlerinde kota ve prim sisteminin önemli etkisi olan bu kişiler, çok sayıda insanla görüşüp birikim amacıyla BES yaptırmaya yönlendiriyorlar. Ancak birikimin amacı emeklilik için kenara para koymak değilse, bu ürün oldukça maliyetli ve vaktinden önce çıkılması durumunda (10 sene kesintisiz prim ödemesi ve 56 yaş üzeri) vergisel dezavantajlar içeren bir ürün. Vergisel dezavantajlar ile olarak özellikle kastettiğimiz BES’te erken çıkış sırasında getiri üzerinden kesilen %15’lik stopaj oranıdır. Bu oran yatırım fonlarındaki %10’luk stopaj oranına kıyasla %50 daha fazladır. Tabi eski sistemde durum daha kötüydü, kesinti tüm birikim üzerinden yapılıyordu. Daha sonra bu uygulamanın yasal olmadığı ilgili mahkemelerce tespit edilmişti.
Öte yandan BES’teki %25’lik devlet katkı payı önemli bir avantaj sağlıyor. Yıl içinde fon dağılım oranını 6, emeklilik planını 4 defa değiştirme hakkı da, birikimlerinizi sona mali durum ve değişen piyasa koşullarına göre getiri açısından daha avantajlı alternatiflere kaydırmak gibi bir esneklik sağlıyor.
Altın hesabı
Altın hesabı ise özellikle birikimli emeklilik dışı, daha kısa vadeli birikim amaçları için önemli avantajlara sahip. Kıymetli metallerin en popüler ve bilineni altın doğal bir enflasyon koruması sağlıyor. Döviz gibi kolayca alım satımı mümkün, yani likiditesi yüksek. Alım satım fiyat farkından başka bir kaybınız yok. Bunlara ek olarak ülkemizde bankacılık işlemleri arasında altın alım satımında gerçekleşen karlarla ilgili herhangi bir vergi söz konusu değil (en azından şimdilik). Birikimlerinizi mevduat veya fonda değerlendirmeniz durumunda getiri üzerinden stopaj ödemeniz gerekirken, altın hesabından alım satım sırasında oluşan kazancın tamamını alabiliyorsunuz.
Birikimleriniz belli bir gramajın üstündeyse altını fiziki olarak teslim almanız da mümkün. Altın hesaplarında en az bir gram altın alabiliyorsunuz. Altının bugün itibariyle gram fiyatı 91- 92 TL arasında, yani ayda 92 TL karşılığı 1 gram altın kenara koyma imkânınız bulunuyor. Üstelik BES’teki gibi yönetim gideri kesintisi olmadan, birikime ayırdığınız tutarın tamamı ile (1 gr altın fiyatından yüksek olması şartıyla) altın almak mümkün.
Hedefinizi belirleyin
Sonuç olarak birikim yapmak için her iki alternatif de birbirine kıyasla farklı özellikler içeriyor. Burada birikimi karar verirken hangi amaçla yapmak istediğinizi düşünmelisiniz. Eğer emeklilik günlerim için birikim yapmak istiyorum diyorsanız o zaman tercihinizi BES’ten yana kullanabilirsiniz. Birikim yapma amacınız daha kısa vadeliyse o zaman altın hesabı pratik olacaktır. Ancak altın hesabı ile altın fonlarını karıştırmamanızda fayda var. Altına dayalı fonlar bu değerlendirmenin tamamen dışındadır.