Emeklilik, yaşamın döngüsü içinde normal şartlar altında gelinen bir noktadır. Bu gerçeği çoğu zaman gözardı etsek de, insanların ömürlerinin sonuna kadar çalışarak gelir etmeleri mümkün değildir. Kişinin sağlık durumu, çalıştığı sektörün yapısına da bağlı olarak yaşamının bir döneminden sonra çalışmasına izin vermeyecektir. Öte yandan yaşamını ikame ettirebilmesi için belli bir gelir almaya devam etmesi gerekir.
Bireysel Emeklilik Sistemi
Emeklilikte insanca yaşayacağımız bir gelire sahip olmamız için gençken para biriktirmemiz gerektiğini unutmamamız gerekir. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) bu ihtiyaca cevap verir. Sistemde sizden tahsil edilen katkı payları, sözleşmenizde belirtilen kesintiler yapıldıktan sonra risk tercihinize göre belirlenen bireysel emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir.
BES’te %25 devlet katkısı vardır. Bu katkı adınıza bir hesapta toplanır ve nemalandırılması da Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenen yatırım araçlarında yapılır. 1.1.2013 tarihinden itibaren emeklilik sözleşmesinin katılımcı tarafından geri alınması talep edildiğinde, %25’lik katkı payıyla ilgil ödeme sistemde kalınan sürenin 3 yıldan 6 yıla kadar olması durumunda sözleşmedeki tutarın %15 ‘i, 6 yıldan 10 yıla kadar olması durumunda sözleşmedeki tutarın %35’i, 10 yıldan fazla kalması durumunda sözleşmenin %60’ı geri alınabiliyor. Birden fazla BES hesabına sahipseniz ve bu hesaplardan birinden zamanından önce ayrılmanız gerekiyorsa, bu durumda %25’lik devlet katkı payını alma hakkınızı kaybediyorsunuz.
BES’i 56 yaşında açabileceğiniz bir kumbara gibi düşünebilirsiniz. O yaşa geldiğinizde ve 10 sene prim ödemesi yaptığınızda, kumbaranın içindeki paraya + devletin sizin adınıza takip ettiği katkı payına ulaşabiliyorsunuz. İsterseniz bu parayı bir seferde alın, isterseniz BES şirketi size bu parayı bitene kadar aylık ödemeler şeklinde geri versin. Para bittiği anda ödemeler de kesilecektir.
Sosyal güvence
Sosyal güvenlik kurumları bu dönemde kişilerin sağlık ve gelir ihtiyacına cevap verir. Yaşadığını ülkenin ekonomik refahına göre bu dönemde aldığınız emekli maaşı ve sağlık hizmetleri farklılık gösterir. Sosyal güvenlik sisteminde ortalama bir insan ömrü düşünüldüğünde, yatırdığınız primin aldığınız veya ömrünüzün sonuna kadar alacağınız hizmet ve ücretleri karşılaması mümkün değildir.
Sistemin devamlılığı bir saadet zinciri gibi yeni katılımın sürekli olmasına dayanır. Bu yüzden refah seviyesi yüksek ancak genç nüfus oranının düşük olduğu ülkelerde sistem sürekliliği ile ilgili ciddi sorunlar yaşanır. Türkiye’de ise sorun başkadır. Kayıt dışı çalışma veya SGK primlerinin asgari ücret üzerinden yatırılması gibi uygulamaların yanısıra, toplanan kaynakların verimli kullanılmaması veya amaç dışında kullanılması gibi durumlar söz konusudur.
Düzenli ek gelir
Uzun uzun ve hayat standardınızı düşürmeden bir emeklilik dönemi planlyorsanız size BES yeterli olmayacaktır. Bu durumda size düzenli gelir getirecek, aynı zamanda enflasyona karşı doğal bir korumaya sahip bir yatırım aracı bulmanız gerekir. Gayrimenkul sahipliği bu ihtiyaca yanıt verebilir. Yaşadığınız evin yanı sıra, kira geliri elde edebileceğiniz bir ev sahibi olacak şekilde yatırımlarınızı planlamanız, size devamlılık arz eden bir ek gelir yaratabilir.
Sağlık sigortası
Emekliliğin bir başka tamamlayıcı hizmet gerektiren kısmı da sağlık hizmetleri. Yaş ilerledikçe insanın sağlık sorunları da artar. Bu konuda SGK belli bir noktaya kadar destek veriyor, ancak amacınız emeklilik döneminde hastalıkta ve sağlıkta bir yaşam standardını kaybetmemek ise, tamamlayıcı bir sağlık sigortası yaptırmayı düşünebilirsiniz. Çalıştığınız dönemde özel sağlık sigortanız varsa, bu sigortadan ömür boyu yenileme garantisi almak için gerekli olan şartları öğrenip, bunları yerine getirmeye çalışın. Bu hakkı aldıktan sonra kaybetmemek yatarak tedavi için asgari teminatlı bir sağlık poliçesi yaptırmanız gerekebir. Çünkü ömür boyu yenileme garantisi hakkını kaybetmemek için poliçe devamlılığı gerekir.
Özetlemek gerekirse çalıştığınız dönemdeki yaşam standartlarınızdan çok kaybetmeden bir emeklilik dönemi yaşamak için, Sosyal güvence, BES, sağlık sigortası ve o dönemde kira gibi düzenli bir ek gelir imkanı sağlayabilecek bir birikim disiplini ve yatırım gerekebilir.