Geçtiğimiz hafta bireysel emeklilik sistemindeki yeni düzenlemelere ve yorumlarımıza yer verdiğimiz bir yazı yayınlanmıştık. Devlet katkı payının getirildiği yeni sistem beraberinde pek çok soru işareti yaratıyor. BES’le ilgili yeni düzenlemelerin sektörde faaliyet gösteren şirketler tarafından nasıl yorumlandığını da merak ettik ve aklımızı takılan soruları, daha önce de işsizlik sigortası hakkındaki sorularımızı yanıtlayan BNP Paribas Cardif‘e yönelttik. Yeni BES düzenlemesi hakkındaki sorularımızı BNP Paribas Cardif Emeklilik Pazarlama Direktörü Fisun Kaynak Seçkin yanıtladı.
1. BES’le ilgili planlanan yeni düzenlemeleri nasıl yorumluyorsunuz? Eskiden BES katılımcıları geleceğe yatırım yapmanın avantajını vergi indirimiyle güncel olarak alabiliyorken, şimdi tam randıman için emekliliği beklemek zorunda. Bu bir kayıp değil mi?
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) kurulumundan itibaren geçen yaklaşık 9 yıllık dönemde iyi bir performans gösterdi ve 2,7 milyon katılımcı ile toplam 15,9 milyar birikim tutarına ulaştı. Ancak sistemi desteklemek üzere devlet tarafından katılımcılara sunulan yüzde 35’e varan vergi avantajının sistemin büyümesindeki etkisi sınırlı oldu. Bu avantajdan bugün sadece Bireysel Emeklilik Sistemi’nde birikim yapan katılımcıların yüzde 35’i faydalanabiliyor. Bunun başlıca nedenlerinin ise katılımcıların yeterince bu avantajı bilmemeleri ya da avantajın etkisini net olarak göremedikleri için kullanma ihtiyacı duymamalarından kaynakladığını görüyoruz.
Uzun süredir Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katılımın teşvik edilmesi ve uzun vadeli tasarruf bilincinin oluşturulması konusunda çalışmalar yürütülüyor. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan tarafından açıklanan BES’teki yeni düzenlemeler ile sistemin tabana yayılarak tüm bireylerce eşit haklarla kullanılması hedefleniyor. Yapılması planlanan bu düzenlemede devlet katkısı ile Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki birikimlerin artması ve cari açığın da bu yolla azalması öngörülüyor.
Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki yeni düzenleme ile vergi avantajı uygulaması kaldırılarak, sadece çalışan katılımcıların değil aynı zamanda sistemde yer alan her bireyin eşit haklara sahip olması sağlanıyor. Yeni düzenlemeye göre, devlet katkısı ayrı açılacak bireysel hesaplarda takip edilecek ve kademeli olarak arttırılacak. Böylece, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin temel amaçlarından biri olan katılımcının sistemde uzun süre kalmasını teşvik edecek yapı da desteklenmiş olacak. Mevcut sistemde vergi mükellefi olan çalışanlar, bulundukları vergi dilimi doğrultusunda ödeyecekleri vergiden belirli oranlarla indirim hakkı elde ediyorlar. Örneğin ücretli çalışanların net maaşlarında bir artış gibi yansıyor ama bu tutar açık olarak gözükmüyor.
Yeni düzenlemeye göre Bireysel Emeklilik Sistemi’nde hesabına para yatıran katılımcılar için ayrıca bir devlet katkısı alt hesabı oluşturulacak ve yüzde 25 olan devlet katkısı bu hesapta değerlenecek. Örneğin, ayda sisteme 100 TL para yatıran katılımcı için devlet, katılımcının 100 TL’sine 25 TL katkı payı ekleyecek. Devletin katkısı yıllık brüt asgari ücretin yüzde 25’i ile sınırlı olacak. Katılımcının kendi yatırdığı para için de herhangi bir sınırlama olmayacak.
Ayrıca sistemde uzun süre kalmayı özendirecek şekilde devlet katkısı kademeli olarak hak edilebilecek. Katılımcılar sistemde kaldıkları süre dikkate alındığında ilk 3 yıl boyunca sistemden ayrılırlarsa bu parayı alamayacaklar. Üçüncü yılın sonunda yüzde 15’lik, altıncı yılın sonunda yüzde 35’lik, 10’uncu yılda yüzde 60’lık kısmı hak edilebilecek. Sistemde 10 yıl kalınıp 56 yaşını doldurarak emekliliğe hak kazanan katılımcılar ise devlet katkı payının tamamına sahip olacaklar.
Emeklilik hesaplarına ödeme yapan katılımcılar için bugün olduğu gibi yatırım aşamasında emeklilik yatırım fonları ve devlet katkısı üzerinden vergilendirme yapılmayacak. Birikimlerin geri ödenmesi aşamasında ise çok önemli bir yenilik söz konusu. Buna göre vergilendirme sadece getiri üzerinden yapılacak.
BNP Paribas Cardif olarak, ana hatlarıyla BES’de bireysel katılımcılar için yeniliklerin belirtildiği başlıkların katılımcı sayısının artarak sistemin gelişimine çok olumlu etkisi olacağını düşünüyoruz.
2. BES’te iki önemli kriter var, bunlardan biri 10 sene prim ödenmesi zorunluluğu, ikincisi de 55 yaş kriteri. Mevcut şartlar altında kişinin BES’e erken dahil olmasının ne gibi avantajı olabilir?
Bireysel Emeklilik Sistemi katılımcılarına emeklilik dönemlerinde ek gelire sahip olma imkanı veriyor. Uzun sureli bir yatırım aracı olan Bireysel Emeklilik, katılımcılara tasarruf bilinci kazandırıyor ve tercihlerine bağlı olarak istedikleri miktarda yatırım yapmaya olanak sağlıyor. Katılımcılar aktif çalışma hayatlarında yatırım yaparken aynı zamanda sistemin sunduğu avantajlardan da yararlanarak gelirlerine katkı sağlıyorlar. Katılımcıların emeklilik dönemlerine yönelik uzun vadede kazanç sağlayacakları şekilde sisteme erken girmeler ve gelirlerine uygun yatırımlar yaparak sistemde kalmaları, onlara bugünkü hayat standartlarını emeklilik dönemlerinde de koruyarak rahat bir emeklilik dönemi geçirebilmelerine olanak tanıyor.
3. Bireysel emeklilik sistemine dahil 2.7 milyon katılımcı mevcut, ancak bu süre içinde 1 milyon insan da bu sisteme dahil olup sonradan ayrılmış. Bu rakam % 30’a yakın hali hazırda kazanılmış müşterilerin kaybedildiği gibi bir resim ortaya koyuyor. Bu yüksek bir oran değil mi ? Gelişmiş ülkelerdeki ortalamalarla karşılaştırıldığında Türkiye’nin oranı nasıl ? Sizce neden kaynaklanıyor? BNP Paribas Cardif Emeklilik olarak bu oranı düşürmeye yönelik planlarınız var mı?
Kamu Sosyal Güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak kurulan Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katılım 2003 yılından günümüze kadar devam ederek yaklaşık 2,7 milyon katılımcıya ulaştı. Bu süre içerisinde sisteme dahil olup sonradan ayrılan katılımcılar sektörün önemli bir problemi olarak göze çarpıyor.
Türkiye’de sigorta primlerinin ve emeklilik katkı paylarının milli gelire oranı yüzde 1,5 civarında ki, bu oran gelişmiş ülkelerde ortalama yüzde 10 civarında. Türkiye’nin gelişmiş ülkelerin seviyesine ulaşması için sigorta primlerinin ve emeklilik katkı paylarının milli gelire oranının yaklaşık 6 kat daha büyümesi gerekiyor. Bunun yanı sıra sigorta sektörünün algısı da değiştirilmelidir.
Sistem hakkında detaylı bilgiye sahip olmadan sisteme dahil olan katılımcılar bir süre sonra kesintilerden, emeklilik süresi ve emeklilik yaşı sınırından memnuniyetsizliklerini belirterek sistemden ayrılma yönünde eğilim gösteriyorlar. Bununla birlikte katılımcıların Bireysel Emeklilik ürününü uzun sureli bir yatırım aracı olarak düşünmeyerek kısa dönemli toplu para ihtiyaçlarında emeklilik birikimlerini kullanılması, alternatif yatırım araçları ile kıyaslanarak getirilerin düşük bulunması da sistemden erken ayrılmalarındaki başlıca sebepler arasında yer alıyor.
BNP Paribas Cardif olarak, müşterilerimizi Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dahil etmede ve sistemde kalmalarını sağlamadaki en önemli faktörlerin; doğru, zamanında ve sürekli bilgilendirme ile müşteri odaklı yaklaşım olduğunu düşünüyoruz. Satış aşaması sırasında, konusunda uzman finansal danışmanlarımız müşterilerimizi sistemin özellikleri konusunda bilgilendirerek, müşterimizin ihtiyacına en uygun şekilde sisteme dahil olmasını sağlıyorlar. Müşterilerimizin BNP Paribas Cardif Emeklilik ailesine katılmalarıyla birlikte “Hoş Geldiniz” aramaları yaparak sistemin temel esasları ve hizmetlerimizi müşterilerimize iletiyoruz. “Sürekli İletişim” bakış açısı ile hareket ederek, müşterilerimiz şirketimiz bünyesinde kalmaya devam ettiği sürece sistemin ve şirketimizin katılımcılara sunduğu avantajlar, fon performansları gibi bilgilendirmeler yapıyoruz. Ayrıca müşterilerimizin memnuniyetini artırmaya yönelik olarak birçok kampanya ve müşteri bağlılık programı çalışmaları da sürdürüyoruz.
4. Bireysel emeklilik sistemine baktığımızda ortalama katılım payınının 100 TL ve bu katılım payına alınan yönetim ücretinin %6’lar civarında olduğunu görüyoruz. Bu oran, vadesiz mevduat hesaplarından kesilen hesap işletim ücretine denk bir yıllık maliyete denk geliyor. Bu açıdan bakıldığında bankada hesap açıp düzenli olarak yatırım fonu almak bizde stopaj açısından ve fon çeşitliliği açısından daha avantajlı izlenimi uyandırıyor. Sisteme bir kere dahil olduktan sonra bu yönetim ücretini şirket değiştirmeden düşürmek gibi bir imkanı var mı? Dayanak varlığı altın ve kıymetli metaller olan BES fonlarını ne zaman görebileceğiz? BNP Paribas Cardif olarak böyle bir alternatif sunmayı planlıyor musunuz?
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dahil olan katılımcılar uzun vadeli tasarruf sisteminin bir parçası oluyorlar. Katılımcıların fon tercihleri incelendiğinde muhafazakar bir yatırım anlayışına sahip olan Türk katılımcıların, emeklilik sisteminde düzenli olarak hisse senedi yatırımlarını artırdığı görüyoruz. Artan risk algısı ve uzun süreli yatırım yönetimi beklentisi, orta ve uzun vadeli getiriler açısından yatırım fonlarının üzerinde bir getiri potansiyeli beklentisi yaratıyor. Emeklilik Gözetim Merkezi 2011 yılı Gelişim Raporu verilerine göre, emeklilik fonlarının ortalama yatırım süresi 543 gün olurken yatırım fonlarında ortalama vade 76 gün seviyesinde gerçekleşmiştir. Yine portföy dağılımlarına bakıldığında emeklilik fonu katılımcılarının portföylerinin yüzde 12.2’si hisse senetlerinden oluşurken, yatırım fonlarında bu oran yüzde 3.6’da kalmaktadır. Emeklilik sisteminde yönetilen fonların büyümesi ve fonların işlem yaptıkları pazarlara direkt olarak ulaşması fiyatlamalar açısından bakıldığında aylık 100 TL yatırım yapan bir yatırımcının bankadaki mevduatla ulaşamayacağı bir avantaj yaratmaktadır.
Emeklilik fonlarının, yatırım fonlarına göre sağladığı en önemli avantajlardan birisinin başında vergi avantajı geliyor. Sistem katılımcılarının yaklaşık yüzde 35’i vergi avantajından yararlanırken, yapılacak olan yeni düzenlemeler çercevesinde tüm katılımcıların yüzde 25 oranında vergi avantajından yararlanmasına yönelik devlet tarafından çalışmalar yürütülüyor. Ortalama faiz getirilerinin yıllık yüzde 8 ile yüzde 10 arası olduğu bir dönemde sağlanan vergi avantajının oldukça iyi seviyelerde olduğunu düşünüyoruz.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde yaşanan yoğun rekabet ve önümüzdeki dönem yürülüğe girmesi planlanan yapısal değişikliklerle beraber, sistemde hızlı birikim büyümesi desteklenecek ve önümüzdeki dönem şirketlerin uyguladıkları yönetim ücretlerinde iyileştirmeleri beraberinde getirecektir.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde faaliyet gösteren şirketler olarak, katılımcılara sunulan hizmetler, ilgili kuruluşlara yapılan bildirimler gibi çeşitli maliyetleri karşılamak üzere katılımcıların yatırdıkları katkı paylarından Yönetim Gideri Kesintisi yapabiliyoruz. Yasal düzenlemelere göre bu oran en yüksek yüzde 8’dir. BNP Paribas Cardif Emeklilik olarak katılımcılarımıza “Renkli Emeklilik Planı” ile çok esnek yapıda hazırlanmış bir emeklilik ürünü sunuyoruz. Bu planda aylık katkı payı ve ek katkı payına özel kesintiler uygularken, aynı zamanda da ulaşılan kümül katkı payı ve ek katkı payı toplamına göre de indirimler sunuyoruz. Renkli Emeklilik Planı’nda yönetim gider kesintisi yüzde 6’dan başlıyor ve bu oran hem katılımcımızın yatırdığı düzenli katkı payı tutarına, hem de toplam ödediği tutara paralel olarak sıfırlanıyor. Bu doğrultuda katılımcılarımızı her türlü ödeme tutarı tercihlerinde avantajlı koşullardan faydalandırabildiğimiz söyleyebiliriz.
Dayanak varlığı altın ve kıymetli metaller olan BES fonlarının 2012 yılında yapılması beklenen kanun değişikliği ile beraber emeklilik sisteminde hayata geçmesi bekleniyor. Türk yatırımcılar geleneksel yatırım araçlarından biri olan altın yatırımlarını bu sayede emeklilik dönemi için biriktirme şansına sahip olacaklar. Biz de yatırımcılarımıza alternatif ve yaratıcı yatırım seçenekleri sunma konusunda çalışmalarımıza hızla devam ediyoruz.
5. Bazı emeklilik şirketleri katılımcılarına yönelik indirim fırsatı sağlayan sadakat programları sunuyorlar. Bireysel emeklilik şirketleri ve katılımcılar arasında uzun süreli bir bağlılık olması gerekliliğini düşünürseniz, bu tür sadakat programlarının attrition’ı düşürme yönünde önemli bir araç olarak kullanılabilir. Şirketler arası geçişin mümkün olduğu BES için BNP Paribas Cardif’te bu amaca yönelik bir program var mı?
BNP Paribas Cardif Emeklilik olarak müşterilerimizin hem sisteme hem şirketimize bağlılığı bizim için çok önemli. Bu sebeple müşterilerimizin BNP Paribas Cardif Emeklilik ailesine katılımlarıyla birlikte onlarla en üst seviyede ve en verimli şekilde iletişim sağlamayı hedefliyoruz.
Öncelikli olarak müşterilerimizin ihtiyaçları, sahip olduğu demografik ve finansal özelliklerine göre segmente ediyoruz. Müşterilerimizin ihtiyaç ve beklentilerine göre hızlı, beklentiyi karşılar nitelikte ve zamanında hizmet veriyoruz. Bu hizmetler, müşterilerimizin birikimlerinin kesintiye uğramaması ve sistemden maksimum faydayı sağlamaları ve gelecekteki renkli emeklilik hayallerine ulaşmalarını amaçlayan faaliyetleri içeriyor. Bunun dışında müşterilerimize özel günlerinde ve çeşitli dönemelerde katma değer sağlayacak kampanyalar düzenliyoruz.
Bunların yanında sektörde farklılık yaratacak, müşteri beklenti ve ihtiyaçlarını dikkate alarak müşteri sadakat programı çalışmalarına başladık. Çıkış noktamızda, müşterilerimizin BNP Paribas Cardif Emeklilik’le yaşadığı deneyimi özel kılarak, en iyi ve verimli hizmeti sağlıyor olmak var. Bu programı 2012 sonuna kadar hayata geçirmeyi ve tüm katılımcılarımıza bu deneyimi yaşatmayı hedefliyoruz.