BDDK’nın kredi kartlarında tek bir limit kullanılmasını zorunlu hale getirecek düzenlemesi, gerek bankalar gerekse tüketici dernekleri tarafında büyük tepki çekti. Bu düzenlemenin uygulanabilirlik açısından önemli sakıncalar taşıdığını, bu nedenle de asılsız bir haber olduğuna dair görüşlerimizi paylaşmıştık. Ancak Başbakan Yardımcısı Babacan geçen hafta ortasında kredi kartına tek limit uygulanması konusunda çıkan haberleri doğruladı ve BDDK’nın konuyla ilgili çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti.
Hiç şüphesiz burada en sağlıklı bilgi, konuyla ilgili çalışmalara devam ettiğinden bahsedilen BDDK’dan alınabilir. Ancak o da henüz bir açıklama yapmadığı için, diğer kaynaklardan gelen bilgilerin hangilerinin gerçekleri yansıttığını bilmek mümkün değil. Sabah Gazetesi’nde yer alan haber göre ise uygulama için düşünülen ana çerçeve şu şekilde olacak: Kredi kartı tek limit uygulaması için ortak bir yazılım kullanılacak. Bankaların limit hesaplaması için müşterinin kira, tahvil, bono gibi gelirlerini bir arada görebileceği, riskleri analiz edebileceği bu özel yazılımı kurması gerekecek. İlgili kişiye kart veren bankaların tamamı limitin üzerine çıkamayacak. Limit aşımı durumunda yazılım programı alarm verecek. BDDK, kredi kartına tek limit uygulamasına ilişkin çalışmasını tamamladıktan sonra, Bankalar Yasası’nda değişikliğe gidilecek.
Doğrulanamayan kaynaklara uygulamada göre iki formül öngörülüyor. Birincisine göre her kart sahibinin gelirleri toplanacak, harcama tutarı bildirilecek ve buna göre bir limit belirlenecek. Diğer formülde ise gelirine göre istediği kadar bankadan istediği kadar kart alabilecek. Örneğin; geliri 4 bin lira olan bir vatandaş, bir kartıyla 2 bin liralık alışveriş yaptığında diğer kartlarının kullanılabilir limiti de aşağı inecek.
Kredi kartı onay mekanizmalarında 35 TL’nin üzerinde limit kontrolü zaten online olarak yapılıyor. Bankalar bu alanı, yani kalan limit bilgisini bundan sonra kendi kart işlemlerine göre değil, merkezi olarak tutulan kayıtlara göre güncellemeleri gerekecek. İşin asıl emek gerektiren kısmı da bu işlemlerin günlük olarak, hatta gerçek zamanlı ve merkezi olarak konsolide edilmesi. Tüketici yeni bir kredi kartı almak istediğinde, yeni kredi kartının limit payının toplam limit içinde nasıl belirleneceği de ayrı bir sorun olarak gözüküyor.
Bir de bu sistemin birbirleriyle rekabet içinde bulunan bankalar tarafından kötüye kullanılmasının önüne geçilmesi gerekiyor. Bankalar düzenli limit artırımı için müşterilerinden otomatik aramalar ile talimat alıyorlar. Bu alınan talimatlara istinaden müşterilerinin diğer kartlarındaki limitlerini düşürmeye çalışmaları da olası. Tabi bu olası banka manevralarından bizim aklımıza gelenlerden sadece bir tanesi. Geçmiş yıllarda bazı bankaların KKB kayıtlarında sorgulama yaparak özel bankacılık profiline uyan kişileri tespit ederek, bu müşterileri kazanmaya yönelik yapılan faaliyetleri Bankalar Birliği nezdinde şikayetlere sebep olmuştu. Kredili mevduat hesaplarından sonra karlılığın en yüksek olduğu kredi kartlarında bu uygulamayı bir fırsata dönüştürmek isteyecek bankalara karşı ne gibi önlemler alınacağını biz merak ediyoruz doğrusu.
BDDK yetkililerince 2012 yılında çerçevesi tamamlanacağı açıklanan tek limit uygulamasının teknik altyapısının hazırlanması konusunda bankalarla mutabakatın zorunlu olduğunu belirtiyor. Yani çerçevenin tamamlanmasının bir yıl süreceğini, bununla ilgili görüş alınıp uygulamaya alınmasının teknik geçiş süreci ile beraber 2013 ortasını bulacağını tahmin ediyoruz. BDDK tarafından bu konuyla ilgili henüz resmi bir takvim açıklanmadığı için, tahminimizin diğer basın organları tarafından yapılan açıklamalardan daha doğru veya yanlış olduğumuzu düşünmüyoruz.
Tek limit uygulamasıyla kredi kartı hacimlerinin düşecek olması, bankaların ise bunun rekabete engel olacağını savunarak karşı çıkmasını normal buluyoruz. Malumunuz bankalar innovatif olsalar da aynı zamanda bir o kadar muhafazakarlar (karlarını muhafaza etmek isteyen) ve karlarını düşürecek her türlü regülasyona karşı direneceklerine eminiz. Ama ülke ekonomilerini bankaların taleplerine göre düzenlemeye kalktığınızda neler olacağına dair en güzel dersi 2008 global krizinde tüm dünya olarak aldık. Dolayısıyla kredi kartlarında tek limit uygulamasıyla kantarın topuzunun biraz kaçmış olabileceğini düşünsek de, kredi kartı sahibi bilinçli tüketici sayısının çok az olduğu ülkemizde, büyük ölçüde mağduriyetlerin yaşanmasına engel olacağı görüşüne de sıcak bakmadan yapamıyoruz.
Düşünün bir kere, bireylere verilen dövize endeksli konut ve ihtiyaç kredilerine getirilen yasaklama Ağustos 2008’de değil de bir sene önce yapılmış olsaydı, o dönemde Japon Yeni veya İsviçre Frangı olarak kullandıkları krediler nedeniyle büyük mağduriyetler yaşayan tüketicilerin sayısında da hatırı sayılır bir azalma olurdu. (Bu arada tüm dünyayı sarsan 2008 global krizinin nasıl gerçekleştiğini merak edenler için Inside Job adlı filmi öneririz. Belgesel niteliğinde hazırlanmış film son yaşanılan krizin 1980’ler den bugünlere nasıl gelindiğini çok güzel anlatıyor.)
Dedik ya bu uygulamanın devreye girmesi için biz bir seneden fazla bir süre öngörüyoruz. Bu süre boyunca tüketicilere öncelikli tavsiyemiz, kredi kartları ile yaptıkları harcamaları kontrol altına alarak, (taksitli) nakit avans işlemlerini ve faiz ödemek zorunda kaldıkları kredi kartı dönem bakiyelerini, 6 ayın üstünde taksitli işlemlerini mümkün olduğu kadar azaltmaya çalışmaları, zira bu işlemlerin hemen hepsi kredi kartı kullanılabilir limitini etkileyecektir. Bankaların bu dönemde yukarıda bahsettiğimiz işlemlere yönelik yapacakları kampanya ve diğer teşviklere kapılmadan kontrollü davranmak oldukça kritik olacaktır.
20000 tl kredi kartı borcu olan bir kişi bu borcu takla atmak yolu ile erteliyorsa yani 200 tl faiz karşılıgı bir baskası 20000 tl bankaya parayatırır ve çeker limiti yarı yarıya düşen bu kişi kartın kalanını nasıl ödeyecek? bir ikincisi belirli bir yüzde harcamak zorundasınız bu durumda top yekün herkes icralık demek ben bankacıyım bu herkesi dahada zor bir duruma sokacak gerçekten ne yapacaklarını şaşırdılar:)
ben tüm bankalara bu konu hakkında sorun yaşayanlar veya aylık maaş ile çalışan memur ve işçiler için düzenleme yapılması geneli kapsamaması benim ekonomik özgürlüğümün sosyal devlet yapısı içerisinde kısıtlanamayacağını kominist bir sistemde olmadığımız belirtiyorum sorun yaşıyorsa kısıtlasın ama sorun yaşamayıpta hiç bir problemi olmayana dokunmasın en ideal çözüm bu bankalarda bu şikayetimi hem yazılı hemde sözlü olarak almaktadır. tıpkı beceriksizler yüzünden yaşadığımız asgari ödeme tutarı yükseltilmesinde olduğu gibi bu yasa ilede oldu bittiye gelmesine hiçbir şekilde müsade etmemeli dürüst ve problemsiz kullanan tüketiciler. bırakılsın artık bu kurunun yanında yaşta yanar politikaları genele değil sorun yaşayana yasa çıakrılsın. 8 yıldır kart kullanıyorum ve herzaman toplam borcumu kapatmışımdır. ve birilerinin yüzünden aynı kefeye yıllardır konulmak artık canımı sıktı her merciye buna karşı olduğumu tarafıma iletildiği taktirde hertürlü dilekçeyi ve ıslak imzayı vereceğimi belirttim. böyle bir yasa çıkarsa 125 bin tl limitim 5-6 bin tl oluyor. hayatımın mahfolduğu ve 10 yıl öncesine götürecek bir durum bu. ve hiç bir sosyal devlet çatısında ekonomik özgürlükler kısıtlanamaz bu sadece kominist yapılarda söz konusudur kredibilitem iyise sorun yaşamıyosam ve ben istiyorsam limitim yükselir zaten sakıncalı görsem şuursuz yada aptal bir insan değilim ben limitimi düşürtürüm. kimse benim yerime kendisini karar mercine koyamaz.
çok mantıksız